Frits van Troon in Amsterdam: dag 1: “Ze hebben bijna mijn plezier verpest”

AMSTERDAM – Het is niet het soort ontvangstcomité dat hij had verwacht als 'eregast' en internationaal vermaarde boomkenner. De best wel potige 70-jarige Frits van Troon is woensdagochtend voor even als een timide jongen. Had hij op dat moment de mogelijkheid direct weer op het vliegtuig richting Paramaribo te stappen, dan zou hij de Nederlandse première - op vrijdag 23 maart - van zijn documentaire ‘Zonder Plant Ga Je Niet Leven’ laten voor wat het is. “Ze hebben bijna mijn plezier verpest”, zegt hij over de honderd-procentcontrole op Schiphol.

Dat de Saramaccaan als internationaal befaamde veldbotanicus in 2001 door Prins Bernhard persoonlijk is gedecoreerd met de ‘Orde van de Gouden Ark’, zei de Koninklijke Marechaussee niets. Het simpele feit dat hij zijn logeeradres niet uit het hoofd kende, maakte hem een potentiële bolletjesslikker. Al zijn andere adressen en telefoonnummers werden als mogelijk drugsnetwerk van hem afgenomen en niet teruggeven. “Ik kan niemand van mijn mensen bellen. Ik moet even kijken of ze niet ook mijn geld hebben afgenomen”, zegt hij in een moment van vertwijfeling. Hij is weliswaar lichamelijk niet inwendig ‘gevisiteerd’. Maar toch. De sfeer van: ‘je bent een crimineel tot het tegendeel bewezen is’, ervaart hij als vernederend genoeg. Met een kop koffie en een jus d’orange wordt Van Troon weer opgepept door zijn gastheer Hans Arends en gastvrouw Fenny Vlietstra van IDS Documentaries.

Ook Eddy Wijngaarde was op Schiphol. Hij is een van de motoren achter stichting The Backlot die jaarlijks de organisatie van IDFA flies T(r)opics verzorgt. Op deze documentairefestival beleefde 'Zonder Plant Ga Je Niet Leven' in december in Paramaribo zijn wereldpremière. Wijngaarde wachtte op een delegatie van het Surinaamse jeugdjournaal '10 Minuten', die op doorreis is naar Johannesburg, Zuid-Afrika.

’s Avonds, in de rustieke Amsterdamse Concertgebouwbuurt, is Van Troon weer helemaal de oude als hij het goede nieuws krijgt dat een lang gekoesterde droom in vervulling gaat. Aan de première van ‘Zonder Plant Kan Je Niet Leven’ wordt de actie ‘Een Ton voor Tonka’ gekoppeld. Aan euro’s wel te verstaan. Hiermee moet een Saramaccaans etno-botanisch kenniscentrum worden opgezet op zijn Tonka Eiland in het Van Blommenstein-stuwmeer. Vooral studenten en personen uit Suriname zullen er cursussen en opleidingen kunnen volgen. “Ik ben blij”, klinkt Van Troon weer opgekrikt. “Het project is mijn baby. Als het geen voedsel krijgt, dan ben ik verdrietig. Het is voor het eerst dat er een Saramaccaans etno-botanisch centrum komt. Ik vind het een grote eer.”

Uiteraard ontbrak de de drugshond niet binnen het koninklijke comité van ontvangst. Maar zoals meestal viel er helemaal niets te snuffelen. Maar Surinamers moeten vooral weten dat ze verdacht zijn; hoe internationaal vermaard ze ook zijn.

Regisseur Arends verwacht een volle zaal tijdens de Nederlandse première van de documentaire in het Koninklijke Instituut voor de Tropen (KIT). “Omdat de toegang gratis is, hebben we daar niet geheel zicht op”, zegt hij. “Maar er is erg veel interesse voor het onderwerp. Daarom ondernemen we geen acties meer om nog meer mensen aan te trekken. ”

De uitnodigingen zijn voornamelijk verzonden aan de Surinaamse gemeenschap in Nederland en aan Nederlandse instituten die zich bezighouden met natuur en natuurbehoud. Er worden meer dan 400 gasten verwacht. En die moeten het startsein geven aan de actie ‘Een ton voor Tonka’. Ook het bedrijfsleven zal worden geïnteresseerd. Arends: “Suralco heeft in Suriname al de spits afgebeten met het opzetten van het gebouw van het kenniscentrum op Tonka Eiland.”